Analiza narzędzi szlifierskich ujawnia obróbkę roślin, pigmentów i kości w neolicie w północnej Arabii Saudyjskiej

Teraz, w nowym badaniu opublikowanym w czasopiśmie PLOS ONE, naukowcy z Instytutu Geoantropologii Maxa Plancka, Włoskiej Krajowej Rady ds. Badań, Instytutu Nauk o Dziedzictwie (CNR ISPC) i University College London przedstawili analizę zużycia odzyskanych narzędzi szlifierskich od Jebel Oraf na pustyni Nefud w Arabii Saudyjskiej, ukazując nowe spojrzenie na ten mało zrozumiały rozdział historii ludzkości. Analiza użytkowania i zużycia pokazuje, że narzędzia szlifierskie były używane do obróbki kości, pigmentu i roślin, a czasami w trakcie ich użytkowania były ponownie wykorzystywane do różnych celów, zanim ostatecznie zostały rozbite i umieszczone na paleniskach.

W nowym badaniu naukowcy wykorzystują mikroskopy o dużej mocy do porównywania wzorców zużycia narzędzi archeologicznych z narzędziami eksperymentalnymi. W eksperymentach szlifowanie ziaren, innych roślin, kości lub pigmentu powoduje powstanie charakterystycznych makro- i mikrośladów na używanej powierzchni narzędzi, w tym pęknięć, zaokrągleń krawędzi poszczególnych ziaren, wyrównanych obszarów, prążków i różnych rodzajów pasty. Te charakterystyczne ślady zidentyfikowano także na neolitycznych narzędziach szlifierskich, co pozwoliło naukowcom określić, które materiały były poddawane obróbce.

Chociaż szczątki fauny wykazały już wcześniej, że w Jebel Oraf gotowano i spożywano mięso, ślady zużycia wskazują, że mięso i kości były najpierw przetwarzane na kamieniach szlifierskich, co wskazuje na możliwość złamania kości w celu uzyskania dostępu do szpiku kostnego.

Do obróbki roślin używano także narzędzi szlifierskich. Chociaż nie ma dowodów na istnienie udomowionych zbóż w północnej Arabii w tym okresie, autorzy twierdzą, że dzikie rośliny mielono i być może pieczono w prosty chleb.

„Pierwotność palenisk, w których znaleźliśmy narzędzia do mielenia, była niezwykle krótkotrwała, a ludzie mogli być bardzo mobilni, dlatego chleb byłby dla nich dobrym i łatwym w transporcie pożywieniem” – mówi Maria Guagnin, badaczka z Instytutu Geoantropologii im. Maxa Plancka i jeden z głównych autorów badania.

Naukowcy znaleźli także dowody na obróbkę pigmentu, co ich zdaniem może być powiązane z malowidłami neolitycznymi. Odkrycia ujawniły, że pigment został zmielony i przetworzony na znacznie większą skalę, niż wcześniej zakładano, co sugeruje, że neolitycznej sztuki naskalnej mogło być więcej namalowanych dzieł sztuki naskalnej, niż sugeruje kilka zachowanych paneli.

„Jest oczywiste, że narzędzia szlifierskie były ważne dla neolitycznych mieszkańców Jebel Oraf. Wiele z nich było intensywnie używanych, a w niektórych znajdowały się nawet dziury sugerujące, że zostały przeniesione. Oznacza to, że ludzie nosili ze sobą ciężkie narzędzia szlifierskie, a ich funkcjonalność musiała być ważny element w życiu codziennym” – mówi Giulio Lucarini z Włoskiej Krajowej Rady ds. Badań Naukowych, drugi główny autor badania.

Tego typu analizy rzadko stosowano do materiałów archeologicznych z Półwyspu Arabskiego, ale mogą dostarczyć ważnych informacji na temat produkcji, stosowania i ponownego wykorzystania narzędzi szlifierskich, co z kolei zapewnia wgląd w egzystencję, ekonomię i sztukę ludzie, którzy je wyprodukowali.

Naukowcy zaangażowani w to badanie ściśle współpracują z Ministerstwem Kultury Arabii Saudyjskiej. Dodatkowi partnerzy to Uniwersytet Króla Sauda i kluczowe instytucje w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Australii.

źródło Max Planck Institute of Geoanthropology. "Analysis of grinding tools reveals plant, pigment and bone processing in Neolithic Northern Saudi Arabia." ScienceDaily. ScienceDaily, 4 October 2023. <www.sciencedaily.com/releases/2023/10/231004150518.htm>.